9 czerwca, 2020
9 czerwca, 2020
Pacjenci z niedoczynnością tarczycy spowodowaną chorobą Hashimoto bardzo często zmagają się z anemią złośliwą i zanikowym zapaleniem błony śluzowej żołądka. Syndrom tyrogastryczny definiuje natomiast powiązanie między chorobą Hashimoto, a zanikowym zapaleniem błony śluzowej żołądka. Pierwszy raz został opisany na początku lat 60 tych. W nowszej literaturze takie połączenie nosi nazwę autoimmunologicznego zespołu niedoczynności wielogruczołowej typu III o odmianie B.
Statystycznie 4 na 10 pacjentów z zanikowym zapaleniem błony śluzowej żołądka, będzie również cierpiało na chorobę Hashimoto. Takie połączenie często występuje u kobiet po menopauzie, ale może pojawić się w każdym wieku.
Autoimmunologiczne zapalenie błony śluzowej żołądka jest przewlekłą chorobą zapalną żołądka, która ostatecznie prowadzi do zaniku błony śluzowej. Bardzo ważne jest, aby pamiętać, że przewlekłe zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka nie jest synonimem autoimmunologicznego zapalenia żołądka, ponieważ zanik błony śluzowej jest końcowym wynikiem przewlekłej choroby zapalnej niezależnej od etiologii, którą jest częściej H.pylori. W przeciwieństwie do zapalenia żołądka wywołanego przez Helicobacter pylori, stres lub leki, zapalenie i zmiany zanikowe są ograniczone do żołądka. Wynika to z faktu, że reakcja autoimmunologiczna jest ukierunkowana na komórki okładzinowe. Komórki okładzinowe to komórki nabłonkowe zlokalizowane w trzonie i dnie żołądka, wytwarzające kwas solny i czynnik wewnętrzny. Przewlekłe zapalenie prowadzi do zaniku błony śluzowej, ze zmniejszeniem i ostatecznie całkowitą utratą komórek okładzinowych. Powoduje to wzrost pH żołądka i utratę czynnika wewnętrznego wytwarzanego przez komórki okładzinowe.
Zanikowe zapalenie niszcząc błonę śluzową żołądka, powoduje niedobór żelaza, anemię, niedobory B i w konsekwencji anemię złośliwą. Anemia złośliwa to niedokrwistość wynikająca z niedoboru witaminy B12 (z powodu problemów z wchłanianiem, a nie braku w diecie).
Tarczyca, jak i żołądek powstają z tej samej części zarodka, co oznacza, że ich komórki mają podobne cechy. Zarówno żołądek i tarczyca biorą udział w transporcie jodu z i do komórek, co pozwala budować hormony tarczycy oraz wspiera namnażanie się komórek w żołądku. Ponadto żołądek i tarczyca posiadają antyoksydacyjne enzymy peroksydazy, tarczycową i żołądkową.
Jeżeli masz zdiagnozowaną chorobę Hashimoto warto sprawdzić czy nie zmagasz się jednocześnie z syndromem tyrogastrycznym. Poza podstawowym panelem niedokrwistości (żelazo, ferrytyna, witamina B12, rozpuszczalne receptory transferyny, TIBC) warto wykonać test na przeciwciała przeciw komórkom okładzinowym żołądka i przeciw czynnikowi wewnętrznemu (pozwala na wchłanianie B12). W niektórych krajach można dodatkowo zbadać poziom gastryny-17 i pepsynogenu I/II, co pozwoli ocenić poziom stanu zapalnego żołądka, ale bez oznaczenia przyczyny (np. może być to spowodowane H.pylori).
Złotym standardem diagnostyki zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka będzie badanie mikroskopowe wycinka żołądka, pobranego podczas gastroskopii, chociaż często samo badanie endoskopowe jest w stanie potwierdzić zanik błony śluzowej żołądka (nawet bez obecności przeciwciał).
Symptomy syndromu tyrogastrycznego czasami są na tyle łagodne, że pacjenci nie skarżą się na nic. Uszkodzony procesem autoimmunologicznym żołądek nie pozwala na odpowiednią produkcje kwasu solnego i wchłanianie substancji odżywczych. W konsekwencji poza anemią, pojawia się zmiana w kompozycji flory bakteryjnej jelit. Czasami pojawiają się zaburzenia pokarmowe: zgaga, pełność w żołądku, bóle żołądka, mdłości, wymioty, bóle podbrzusza, wzdęcia, zaparcia czy biegunki.
W przypadku występowania choroby Hashimoto i anemii, z powodu zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka, zwiększenie ilości żelaza w diecie czy suplementacja żelazem, mogą nie poprawić poziomu czerwonych krwinek. Niedobór żelaza powoduje anemię, a niedobór B12 anemię złośliwą, powodując takie same symptomy jak: zmęczenie, drętwienia, mrowienia, wypadanie włosów, zawroty głowy, palpitacje serca, bezsenność czy dzwonienie w uszach.
Podobnie jak żelazo czy B12, lewotyroksyna stosowana w leczeniu niedoczynności, może nie być poprawnie absorbowana w przypadku zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka. W literaturze sugeruje się w takim przypadku użycie płynnej formy hormonu.
Choroby autoimmunologiczne są z natury progresywne, także bardzo ważne jest wykrywanie ich we wczesnym stadium. W przypadku zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka pozwoli to na sprawne uzupełnienie niedoborów, poprawę symptomów wynikających z anemii, eliminację problemów pokarmowych i profilaktykę, dalszej destrukcji żołądka. Każdy stan zapalny żołądka zwiększa ryzyko dysplazji, i nowotworu żołądka.
Źródła
