26 września, 2017
26 września, 2017
Zespół Jelita Drażliwego jest jedną z najczęściej stawianych diagnoz gastrologicznych . Diagnoza oparta jest na symptomach takich jak ból brzucha, dyskomfort, zaburzenia w oddawaniu stolca, które występują bez obecności innej zdiagnozowanej choroby, która mogłaby je powodować. Standardowo wyróżnia się trzy postaci ZJD: biegunkową, zaparciową i mieszaną. Patogeneza ZJD obejmuje takie zagadnienia jak zaburzenia motoryki jelita, powiązania pomiędzy jelitami a mózgiem, mikrobiota, metabolizm kwasów żółciowych czy zwiększona przepuszczalność jelita. Do tego dochodzi niskopoziomowy stan zapalny i aktywacja układu odpornościowego. Biopsje jelita grubego u 2/3 pacjentów z ZJD pokazują spore nacieki mastocytów, które produkują substancje odpowiedzialne za nadpobudliwość neuronów i symptomy ZJD. Antygeny dietetyczne, które mogą przedostawać się przez nieszczelne jelito, mogą również powodować naciek i aktywację mastocytów, i oczywiście również symptomy ZJD.
Leczenie pacjenta z ZJD obejmuje najczęściej zalecenia dietetyczne, zmianę stylu życia (stres, sen, relaks, ćwiczenia) oraz leczenie farmakologiczne. U wielu pacjentów leczenie nie przynosi jednak oczekiwanych rezultatów. Niestety ZJD to diagnoza kliniczna, która w żaden sposób nie odnosi się do pierwotnych przyczyn problemów zdrowotnych. Z samej nazwy Zespół Jelita Drażliwego, dosłownie możemy wnioskować, że jelito jest drażnione i nie ma co do tego wątpliwości. Pytanie tylko co je drażni.
Istnieje cała lista różnych schorzeń i procesów, które należałoby wykluczyć lub potwierdzić u pacjentów z ZJD, zaczynając od SIBO, przez celiakię, a na obecnych w pszenicy inhibitorach amylazy/trypsyny (ATIs) kończąc. Jest jednak jeszcze jedna potencjalna przyczyna symptomów ZJD, zwłaszcza takich, które często kojarzone są z nietolerancją glutenu niepowiązaną z celiakią. Jest to alergia kontaktowa na nikiel w obrębie śluzówki jelita. W badaniach dietetyczny nikiel jest uważany za jeden czynników powodujących dolegliwości podobne do tych w ZJD.
Nikiel jest elementem występującym w naturze, więc może być wdychany, wejść w kontakt ze skórą lub może zostać spożyty. Gdy nikiel zostanie spożyty może dojść do ogólnoustrojowej reakcji (systemic nickel allergy syndrome – SNAS), która czasami manifestuje się symptomami neurologicznymi lub pokarmowymi, ale głównie po spożyciu pojawiają się problemy pokarmowe. Produkty bogate w nikiel to przede wszystkim pomidory, kakao, grzyby, pełnoziarnista pszenica, kukurydza, cebula, czosnek, owoce morza, orzechy i oczywiście produkty w opakowaniach zawierających aluminium. Dla potwierdzenia alergii kontaktowej na nikiel przeprowadza się dwugodzinny test na śluzówce jamy ustnej.
U pacjentów z alergią kontaktową na nikiel w obrębie śluzówki jelita sprawdza się dieta uboga w nikiel. Inne narzędzie testowane przez ostatnie 50 lat to chociażby chelatory niklu, które mogą mieć działanie toksyczne dla wątroby lub nerek (np. EDTA), przy czym warto dodać, że EDTA jest najmniej toksycznym produktem w krótkoterminowym użyciu. Przy dłuższym stosowaniu EDTA może powodować niedobory cynku, magnezu czy żelaza. Ponieważ żelazo jest antagonistą niklu, innym sposobem na zmniejszenie absorpcji niklu z diety oraz zwiększenie jego wydalania jest większe spożycie (lub suplementacja) żelaza. Ponadto poziom niklu może być zmniejszony poprzez podawanie kwasu askorbinowego, który dodatkowo moze zmniejszyć poziom stresu oksydcyjnego wywołanego niklem.
Diagnoza ZJD to trudna interdyscyplinarna diagnoza, która poza gastrologią obejmuje czesto zagadnienia związane z neurologią, alergologią czy immunologią. ZJD jest diagnozą kliniczną, nie biochemiczną, dlatego kluczem do sukcesu jest identyfikacja wszystkich potencjalnych czynników, które doprowadzają do symptomów u konkretnego pacjenta. To mogą być infekcje, nietolerancje pokarmowe, choroby autoimmunologiczne, problemy anatomiczne i niezbyt znana alergia kontaktowa na nikiel. Jako osoba, która w przeszłości miała otwarte rany po kontakcie skórnym z niklem, jestem w stanie sobie wyobrazić jakie spustoszenie nikeil może spowodować ze śluzowką jelita u podatnych pacjentów.
Źródła:
